Bài thuốc từ cây Mạch Môn trong trị bệnh

2024-05-10 03:25:48

Đặc điểm nhận biết cây Mạch Môn

Cây Mạch môn thuộc họ Tóc tiên (Ruscaceae), được trồng làm cây cảnh ở nhiều nơi bởi và được trồng để làm dược liệu.

Tại Việt Nam, cây mạch môn là cây thân thảo mọc hoang thành bụi và được trồng ở nhiều vùng phía Bắc như Hà Nam, Bắc Giang, Nghệ An, Hưng Yên,… Chiều cao của cây Mạch Môn từ 10 đến 40 cm và thường sống rất lâu.

Lá cây Mạch Môn dài thẳng màu xanh lục, bề mặt lá vừa dài vừa hẹp, có cuống có bẹ, trên lá có răng cưa và mọc từ gốc vươn lên.

Hoa Mạch Môn có sự biến đổi màu sắc từ tím hoa cà đến trắng tinh khôi, hoa chủ yếu mọc thành từng cành trên thân cây. Lúc hoa đậu thành quả, quả sẽ chuyển từ màu xanh lá non đến màu canh lam đậm khi chín. Quả thường có đường kính từ 5 đến 6mm, mỗi quả sẽ chứa từ 1 đến 2 hạt để nhân giống

Rễ cây Mạch Nha là rễ chùm, khi đạt đến độ phát triển nhất định sẽ sinh thành củ. Củ Mạch Môn dẹp ở hai đầu, phần thân mập tròn có màu trắng vàng, đây cũng là nơi chứa dược tính của cây Mạch Môn.

Vị thuốc củ mạch môn

Cây Mạch Môn có tính hàn, có vị ngọt và hơi đắng nhẹ, có tác dụng với cơ thể như: An thần, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, thanh tâm lợi tiểu, ích tinh, cường âm, tăng cân, an ngũ tạng,... Nhờ vậy, cây Mạch Môn khả năng điều trị các chứng bệnh sau: Điều trị ho và ho ra máu, điều trị khô miệng, điều trị táo bón, điều trị ho có đờm.

Cách dùng và liều lượng dùng cây Mạch Nha:

Thu hái những cây Mạch Môn đã sống được khoảng 2 năm tuổi, và thu hoạch phần củ Mạch Môn vào độ tháng 9 – 12 trong năm, bởi vì lúc này rễ cây đã đạt đến độ thành củ và có khả năng bảo quản tốt nhất trong năm.

Sơ chế phần rể của Mạch Môn như sau:

Bước 1: Rửa sạch đất cát trên rễ cây, cắt bỏ toàn bộ những phần rễ con chưa thành củ.

Bước 2: Để ráo nước, củ nhỏ để nguyên, còn củ lớn bổ đôi.

Bước 3: Thực hiện phơi khô dưới ánh nắng nhẹ hoặc sấy nhẹ để dễ bảo quản, củ Mạch Môn cũng có thể dùng tươi.

Mỗi ngày nên dùng khoảng từ 6 – 20g củ Mạch Môn sắc uống hoặc kết hợp với một số loại dược liệu khác để cho ra những bài thuốc chữa bệnh.

Bài thuốc từ cây Mạch Môn trong trị bệnh:

Chữa và điều trị các chứng ho, ho lâu ngày, khó thở

Chuẩn bị nguyên vật liệu sắc thuốc gồm: 16g củ mạch môn, 4g cam thảo, 4g gạo nếp sao vàng, 4g đảng sâm, 8g bán hạ, 4g đại táo.

Cách thực hiện: Sắc các dược liệu trên với 600ml nước, sắc thuốc cô đọng còn 200ml nước.

Liều dùng: mỗi thang thuốc chia ra làm 3 lần uống trong ngày.

Trị suy tim, ra mồ hôi nhiều, huyết áp hạ, mạch nhanh

Chuẩn bị nguyên vật liệu sắc thuốc gồm: 16g mạch môn, 8g nhân sâm. 6g ngũ vị từ.

Cách thực hiện: Sắc các nguyên liệu trên với 600ml nước

Liều dùng: mỗi thang thuốc chia ra làm 3 lần uống trong ngày.

Chữa bệnh ho khan, ho có đờm, đau họng

Chuẩn bị: 5g mạch môn, 12g tang diệp, 4g mè đen, 4g tỳ bà diệp, 3g hạnh nhân, 3g a giao, 4g cam thảo.

Cách thực hiện: Sắc các nguyên liệu để uống.

Một số điều cần lưu ý khi dùng cây Mạch Môn

Khi sử dụng Mạch Môn và các bài thuốc từ Mạch Môn, cần lưu ý một số điều sau:

Người bệnh có nhu cầu dùng các bài thuốc từ củ Mạch Môn để chữa bệnh cần hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước.

Trong trường hợp người bị tiêu chảy, tỳ vị hư hàn không được dùng Mạch Môn, bởi Mạch Môn có tính hàn cao.

Trong trường hợp bệnh nhân bị nhiệt phế và vị không nên dùng Mạch Môn.

Những bài thuốc từ Mạch Môn nói riêng hoặc các Bài thuốc Đông y nói chung thường có tác dụng chậm. Người dùng cần kiên trì sử dụng để thấy được hiệu quả.

Tùy vào cơ địa của mỗi người, các bài thuốc mạch môn có thể không phát huy hiệu quả, có một số tác dụng phụ,… Nếu cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ, bệnh nhân cần tạm ngưng sử dụng thuốc và khai báo ngay với bác sĩ nhanh nhất.

Tóm lại, củ Mạch Môn có nhiều tác dụng đối với lại sức khỏe con người và nhiều công dụng trong điều trị bệnh. Theo Đông y, Mạch Môn được ứng dụng trong những bài thuốc chữa táo bón, ho, ho đờm, ho ra máu,… Tuy nhiên, trước khi áp dụng điều trị bằng các bài thuốc từ Mạch Môn, người bệnh cần hỏi ý kiến của bác sĩ.